حملات SQL Injection چیست ؟و روش های روش های مقابله با آن

حملات SQL Injection چیست؟

حملات SQL Injection نوعی از حملات سایبری هستند که در آن مهاجم از طریق تزریق کدهای مخرب به فیلدهای ورودی داده‌ها، به پایگاه داده وب‌سایت دسترسی پیدا می‌کند. این حملات با استفاده از نقاط ضعف موجود در فیلدهای ورودی، مانند فرم‌های تماس، بخش نظرات و آزمون‌ها، اجرا می‌شوند. در واقع، هر بخشی از سایت شما که امکان ارسال محتوا یا داده‌ها را فراهم می‌کند، می‌تواند به یک نقطه ورودی برای این نوع حملات تبدیل شود.
وقتی یک مهاجم موفق به نفوذ از طریق حمله SQL Injection شود، می‌تواند به پایگاه داده دسترسی پیدا کند و داده‌های حساس را استخراج، تغییر یا حتی حذف کند. این نوع حملات می‌تواند منجر به افشای اطلاعات حساس، از بین رفتن داده‌ها، تغییرات غیرمجاز در وب‌سایت و در نهایت آسیب جدی به اعتبار و عملکرد وب‌سایت شما شود.
وردپرس، به عنوان یکی از محبوب‌ترین سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS)، تلاش می‌کند تا با ارائه بروزرسانی‌های امنیتی و استفاده از پلاگین‌های محافظتی، از وقوع این نوع حملات جلوگیری کند. با این حال، هیچ سیستمی به طور کامل از این نوع حملات مصون نیست. بنابراین، تقویت امنیت وب‌سایت شما از اهمیت بالایی برخوردار است.
برای مقابله با حملات SQL Injection، باید از اصول برنامه‌نویسی امن پیروی کنید. این شامل استفاده از پارامترهای آماده‌سازی شده (prepared statements)، اعتبارسنجی دقیق ورودی‌ها، و محدود کردن دسترسی‌های کاربری به پایگاه داده است. همچنین، استفاده از ابزارهای مانیتورینگ و اسکنرهای امنیتی می‌تواند به شناسایی و مقابله با نقاط ضعف کمک کند.

دلایل رواج حملات SQL Injection:

حملات SQL Injection به دلایل متعددی به یک مشکل فراگیر در بسیاری از وب‌سایت‌ها، به ویژه آن‌هایی که از وردپرس استفاده می‌کنند، تبدیل شده‌اند. در این بخش به بررسی این دلایل می‌پردازیم:

• استفاده گسترده از پایگاه‌داده‌های SQL: اکثر وب‌سایت‌ها و برنامه‌های وب از پایگاه‌داده‌های SQL برای مدیریت و ذخیره‌سازی داده‌ها استفاده می‌کنند. SQL به عنوان یک زبان استاندارد برای مدیریت پایگاه‌داده‌ها، به طور گسترده‌ای پذیرفته شده و استفاده می‌شود. این فراگیری باعث می‌شود که آسیب‌پذیری‌های مرتبط با SQL، از جمله SQL Injection، به طور گسترده‌ای موجود و مورد سوءاستفاده قرار گیرند.
• محبوبیت وردپرس: وردپرس به عنوان پرکاربردترین سیستم مدیریت محتوا (CMS)، بیش از 40% از وب‌سایت‌های موجود را شامل می‌شود. این سیستم برای ذخیره و مدیریت محتوا از پایگاه‌داده‌های SQL استفاده می‌کند. به دلیل محبوبیت زیاد وردپرس، حملات SQL Injection در این پلتفرم به صورت گسترده‌ای مشاهده می‌شود، زیرا مهاجمان می‌دانند که بسیاری از وب‌سایت‌ها از این پلتفرم استفاده می‌کنند.
• وجود فیلدهای ورودی متعدد در وب‌سایت‌ها: تقریباً همه وب‌سایت‌ها دارای فیلدهای ورودی مانند فرم‌های تماس، بخش نظرات و سیستم‌های ثبت‌نام و ورود هستند. این فیلدهای ورودی به عنوان نقاط ورود برای تزریق کدهای مخرب SQL عمل می‌کنند. اگر این فیلدها به درستی اعتبارسنجی و ایمن‌سازی نشده باشند، مهاجمان می‌توانند از آنها برای اجرای حملات SQL Injection استفاده کنند.
• دسترسی آسان به ابزارهای SQL Injection: ابزارهای متعددی برای اجرای حملات SQL Injection به صورت عمومی در دسترس هستند. این ابزارها اغلب به صورت رایگان یا با هزینه‌های ناچیز در اینترنت منتشر می‌شوند و به مهاجمان این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به دانش فنی عمیق، حملات خود را به راحتی انجام دهند. ابزارهایی مانند SQLmap به طور گسترده‌ای برای انجام این نوع حملات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• عدم نیاز به دانش فنی بالا: یکی از عوامل مهم در رواج حملات SQL Injection، سادگی و سهولت اجرای این حملات است. برخلاف برخی از حملات سایبری پیچیده‌تر، اجرای حملات SQL Injection به دانش فنی زیادی نیاز ندارد. مهاجمان می‌توانند با استفاده از اسکریپت‌ها و ابزارهای آماده، به سادگی حملات خود را انجام دهند و به پایگاه‌داده‌های وب‌سایت‌ها نفوذ کنند.

انواع حملات SQL Injection:

• Inferential/Blind SQL Injection:

حملات Inferential یا Blind SQL Injection زمانی رخ می‌دهند که مهاجم نمی‌تواند به طور مستقیم داده‌های پایگاه‌داده را ببیند، اما می‌تواند با تجزیه و تحلیل واکنش‌های پایگاه‌داده به کوئری‌های مخرب، اطلاعات کسب کند. این حملات به دلیل نیاز به حدس و گمان در مورد ساختار پایگاه‌داده، به حملات کور یا Blind شناخته می‌شوند.

• Boolean Blind SQL Injection:

در این نوع حمله، مهاجم کوئری‌هایی را ارسال می‌کند که شامل عبارات بولی (True/False) هستند. با ارسال این کوئری‌ها و تجزیه و تحلیل پاسخ پایگاه‌داده (مثلاً تغییرات در صفحات وب یا پیام‌های خطا)، مهاجم می‌تواند بفهمد که کدام بخش از ورودی کاربر مستعد حمله است. به عنوان مثال، مهاجم ممکن است کوئری‌هایی را ارسال کند که پاسخ درست یا نادرست بدهند و با بررسی نتایج، ساختار پایگاه‌داده را شناسایی کند. برای محافظت از این نوع حملات، باید از تکنیک‌های اعتبارسنجی قوی و استفاده از پارامترهای آماده‌سازی شده در فرم‌های ورودی سایت خود استفاده کنید.

• Time-Based Blind SQL Injection:

در این نوع حمله، مهاجم از توابع زمانی در کوئری‌های SQL استفاده می‌کند تا واکنش پایگاه‌داده را اندازه‌گیری کند. مثلاً، مهاجم ممکن است از تابع sleep() در MySQL استفاده کند که به پایگاه‌داده فرمان می‌دهد تا برای مدت زمانی مشخص منتظر بماند. اگر پایگاه‌داده بعد از ارسال کوئری با تأخیر پاسخ دهد، نشان‌دهنده آسیب‌پذیری آن در برابر حملات SQL Injection است. این روش به مهاجم امکان می‌دهد تا بدون دسترسی مستقیم به داده‌ها، اطلاعات ساختاری پایگاه‌داده را استخراج کند. برای جلوگیری از این نوع حملات، استفاده از روش‌های جلوگیری از تزریق کد و بررسی و اعتبارسنجی دقیق ورودی‌ها بسیار مهم است.

• In-Band SQL Injection:

حملات In-Band SQL Injection از ساده‌ترین و رایج‌ترین نوع حملات تزریق SQL هستند که مهاجم از همان کانالی که برای ارسال کدهای مخرب SQL استفاده کرده، برای دریافت نتایج استفاده می‌کند. این نوع حمله شامل دو زیرشاخه اصلی است:

• Error-Based SQL Injection:

در حملات Error-Based SQL Injection، مهاجم با ارسال کوئری‌های مخرب، باعث ایجاد پیام‌های خطا در پایگاه‌داده می‌شود. این پیام‌های خطا ممکن است حاوی اطلاعاتی حساس درباره ساختار پایگاه‌داده، نام جداول و ستون‌ها باشند. به عنوان مثال، اگر یک کوئری نادرست به پایگاه‌داده ارسال شود و پیام خطا شامل نام جدول یا نوع داده باشد، مهاجم می‌تواند از این اطلاعات برای پیشبرد حمله استفاده کند. به عنوان مثال:
(SELECT * FROM users WHERE id = ‘1’; — ایجاد خطا در صورت نادرست بودن کوئری)

اگر پیام خطا حاوی اطلاعاتی مانند نام جدول یا ستون باشد، مهاجم می‌تواند این اطلاعات را برای ادامه حمله بهره‌برداری کند.

• Union-Based Attack:

در حملات Union-Based SQL Injection، مهاجم از دستور SQL UNION برای ترکیب نتایج دو یا چند کوئری استفاده می‌کند. این حمله به مهاجم امکان می‌دهد تا داده‌ها را از جداول مختلف به طور همزمان استخراج کند. به عنوان مثال، مهاجم می‌تواند با استفاده از دستور UNION داده‌های حساس را به دست آورد:
(SELECT username, password FROM users UNION SELECT credit_card_number, cvv FROM credit_cards;)

با استفاده از این روش، مهاجم می‌تواند داده‌های مختلفی را از جداول متعدد استخراج کرده و به اطلاعات حساس دست یابد.

روش‌های شناسایی و مقابله با حملات SQL Injection:

برای مقابله با حملات SQL Injection و حفاظت از پایگاه‌داده، باید به روش‌های مختلفی اقدام کرد که هر کدام را به تفصیل توضیح می‌دهیم:

1. استفاده از اسکنرهای آسیب‌پذیری
ابزارهای اسکن آسیب‌پذیری مانند WPScan  می‌توانند به شناسایی نقاط ضعف امنیتی در وب‌سایت‌ها کمک کنند. این ابزارها به طور خودکار وب‌سایت را اسکن کرده و گزارش‌هایی از آسیب‌پذیری‌ها ارائه می‌دهند. ویژگی‌های کلیدی این ابزارها شامل:

• پوشش جامع: اسکن تمامی بخش‌های وب‌سایت شامل پلاگین‌ها، تم‌ها، و فایل‌های هسته.
• گزارش‌های دقیق: ارائه گزارش‌های جامع و دقیق از آسیب‌پذیری‌ها، شامل جزئیات آسیب‌پذیری و راهکارهای پیشنهادی برای رفع آنها.
• به‌روزرسانی مداوم: این ابزارها باید به صورت منظم به‌روزرسانی شوند تا از شناسایی تهدیدات جدید اطمینان حاصل شود.

2. کنترل دسترسی‌ها و محدود کردن امتیازات
کنترل دسترسی‌ها و محدود کردن امتیازات کاربران در پایگاه‌داده یکی از مهم‌ترین اقدامات امنیتی است. این اقدام شامل:

• اصول حداقل دسترسی (Principle of Least Privilege): اطمینان حاصل کنید که هر کاربر فقط به داده‌ها و عملیات‌های مورد نیاز خود دسترسی دارد و هیچ دسترسی اضافی به وی داده نمی‌شود.
• حساب‌های کاربری جداگانه: برای هر بخش از سیستم و هر نوع فعالیت، حساب‌های کاربری جداگانه ایجاد کنید. به عنوان مثال، یک حساب کاربری برای عملیات خواندن و یک حساب دیگر برای عملیات نوشتن.
• کنترل دسترسی بر مبنای نقش (Role-Based Access Control): از مدل‌های کنترل دسترسی بر مبنای نقش استفاده کنید تا دسترسی‌ها به صورت ساختارمند و بر اساس نقش‌های کاربران مدیریت شود.
• مانیتورینگ دسترسی: به طور مداوم دسترسی‌های کاربران را مانیتور کنید و هرگونه فعالیت مشکوک را به سرعت شناسایی و پاسخ دهید.

3. پاکسازی فایل‌های UDF
فایل‌های UDF (User Defined Functions) ممکن است توسط مهاجمان برای اجرای کدهای مخرب مورد استفاده قرار گیرند. برای جلوگیری از این نوع حملات:

• بررسی منظم فایل‌های UDF: به صورت دوره‌ای فایل‌های UDF را بررسی کنید تا از وجود هرگونه فایل مشکوک یا مخرب اطمینان حاصل شود.
• حذف فایل‌های غیرمجاز: اگر فایل‌های UDF مشکوکی یافت شد، بلافاصله آنها را حذف کنید.
• محدود کردن دسترسی به UDF: دسترسی به امکانات UDF را برای کاربران محدود کنید و تنها به کاربران معتمد اجازه دسترسی بدهید.

4. تهیه نسخه پشتیبان (بک‌آپ) به صورت دوره‌ای
تهیه نسخه پشتیبان منظم از پایگاه‌داده و ذخیره‌سازی آن در مکان‌های امن یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای مقابله با حملات SQL Injection است. نکات کلیدی در این زمینه شامل:

• بک‌آپ‌گیری منظم: برنامه‌ریزی برای تهیه بک‌آپ به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه.
• چندین نسخه بک‌آپ: نگهداری چندین نسخه از بک‌آپ‌ها در مکان‌های مختلف برای اطمینان از قابلیت بازیابی در صورت وقوع حادثه.
• ذخیره‌سازی امن: ذخیره‌سازی بک‌آپ‌ها در مکان‌های امن و رمزگذاری شده تا از دسترسی‌های غیرمجاز جلوگیری شود.
• تست بازیابی: به طور منظم فرآیند بازیابی بک‌آپ‌ها را تست کنید تا اطمینان حاصل شود که بک‌آپ‌ها به درستی عمل می‌کنند و داده‌ها قابل بازیابی هستند.

5. پاکسازی پایگاه‌داده
پاکسازی منظم پایگاه‌داده از جداول و کاربران مشکوک می‌تواند به جلوگیری از نفوذ مهاجمان کمک کند. برای انجام این کار:

• جستجوی جداول مشکوک: از دستور زیر برای نمایش جداول استفاده کنید:
  SHOW TABLES;

اگر جدولی به نام Sqlmap مشاهده شد، نشان‌دهنده احتمال وجود فعالیت‌های مشکوک است. با دستور زیر این جدول را حذف کنید:

DROP TABLE Sqlmap;

• شناسایی کاربران مشکوک: از دستور زیر برای شناسایی کاربران جدید یا غریبه استفاده کنید:
  SELECT * FROM users WHERE created > ‘2020-09-22’;

کاربران مشکوک را با دستور زیر حذف کنید:
DROP USER ‘malicious’@’localhost’;

• تغییر رمزهای عبور: برای افزایش امنیت، رمزهای عبور کاربران را به صورت دوره‌ای تغییر دهید:
  UPDATE users SET pass = CONCAT(‘ZZZ’, SHA(CONCAT(pass, MD5(RAND()))));

6. اجرای حملات شبیه‌سازی شده
اجرای حملات شبیه‌سازی شده (Penetration Testing) به شناسایی و رفع نقاط ضعف امنیتی کمک می‌کند. این فرایند شامل:

1. تست نفوذ دوره‌ای: به طور منظم حملات شبیه‌سازی شده را اجرا کنید تا نقاط ضعف جدید شناسایی شوند.
2. بهره‌گیری از متخصصان امنیتی: از کارشناسان امنیتی حرفه‌ای برای انجام تست‌های نفوذ استفاده کنید تا اطمینان حاصل شود که تمامی حفره‌های امنیتی شناسایی و رفع می‌شوند.
3. ارائه گزارش: پس از انجام تست نفوذ، گزارشی از نتایج تهیه کنید و راهکارهای پیشنهادی برای رفع آسیب‌پذیری‌ها را اعمال کنید.
4. پیگیری مستمر: پس از رفع مشکلات، به طور مستمر وضعیت امنیتی را مانیتور کرده و در صورت نیاز اقدامات اصلاحی را انجام دهید.

در نهایت:

حملات SQL Injection یکی از خطرناک‌ترین و شایع‌ترین تهدیدات امنیتی برای وب‌سایت‌ها و پایگاه‌های داده محسوب می‌شوند. این حملات، در صورت موفقیت‌آمیز بودن، می‌توانند منجر به افشای اطلاعات حساس، دستکاری داده‌ها، و حتی تخریب کامل پایگاه‌داده شوند. برای مقابله مؤثر با این تهدیدها، اقدامات پیشگیرانه و واکنشی مختلفی باید در نظر گرفته شود.